عایقبندی ساختمانبهطور کلی به هر چیزی اطلاق میشود که برای عایق به هر منظوری استفاده شود. در حالی که بیشتر عایقها در ساختمان به منظورحرارتیاست، این عبارت بهعایق صوتیوعایق آتش (en)وعایق ضربه (en)(مثلاً در مورد لرزشهایی که در کاربردهای صنعتی وجود دارد) هم اطلاق میشود. معمولاً یکماده عایق (en)انتخاب میشود که بتواند چند مورد از کارکردهای فوق را بهطور همزمان فراهم کند.
عایق حرارتیدر ساختمانها عامل مهمی برای رسیدن بهآسایش حرارتیبرای ساکنان ساختمان است. عایق حرارتی از خروج گرما از ساختمان و ورود آن به ساختمان جلوگیری میکند و تقاضای انرژی را برایسیستمهای سرمایشی و گرمایشیکاهش میدهد. این موضوع لزوماً به مباحث تهویه نمیپردازد و ممکن است بر سطحعایق صوتیتأثیر داشته باشد یا نداشته باشد. با یک دید سطحی میتوان گفت عایق فقط به موادی اطلاق میشود که برای کاهش سرعت تلفات گرما از آنها استفاده میشود مثلسلولز،پشم شیشه،پشم سنگ،پلیاستایرن،پلییورتان،ورمیکولیت، فیبر چوب، فیبر گیاهی (گیاه کتان، گیاه شاهدانه، پنبه،چوب پنبه، …)، کتان پنبهای بازیافت شده، کاه، فیبر حیوانی (پشم گوسفند)، سیمان، خاک زمین، عایقهای بازتابی (که به سد تابشی هم مشهور است) ولی بهطور کلی به مجموعهای از طرحها و روشهایی گفته میشود که در مورد مواد مرتبط با حالتهای اصلیانتقال گرما(رسانایی، تابش، همرفت) بحث میکنند.بسیاری از موادی که به آن اشاره شد، رسانایی یا همرفت را با استفاده از حبس مقدار زیادی هوا (یا گازهای دیگر) در درون خود انجام میدهند و این هواست که در آنها نقش عایق را به عهده دارد، نه این که خود ماده، عایق خوبی باشد (همان روش حبس هوا که در موهای حیوانات، پرهای زیرین پرندگان و پارچههای عایق حاوی هوا به کار گرفته میشود).
کارایی عایقبندی بازتابی (سد تابشی) معمولاً با استفاده از اندازهگیری شدت بازتاب (شدت نشر) سطح ماده – در شرایطی که بین آن سطح و منبع گرما، هوا وجود دارد – ارزیابی میشود.
کارایی عایقبندی در حالت کلی معمولاً با استفاده از کمیتی به نامR-value (en)اندازهگیری میشود که دوواحد اندازهگیریدارد که یکی از نوع متریک است (در سیستم اندازهگیری SI استفاده میشود) و دیگری درایالات متحدهکاربرد دارد و اولی ۰٫۱۷۶ برابر دومی است. مثلاً این مقدار برای اتاقهای پشت بام حداقل R-38 است (برای ایالات متحده. این مقدار درسیستم متریکبرابر با R-6.7 است).با این حال، R-value کیفیت ساخت یا عوامل محیطی محلی را برای هر ساختمان در نظر نمیگیرد. مسائل مرتبط با کیفیت ساخت، شامل سد بخار و درزگیری هوایی (مسدود کردن درزهای هوا) میشود. به علاوه، ویژگیها و تراکم مواد عایق نیز بسیار مهم است.
طرح ریزی
این که یک ساختمان نیاز به چه مقدار عایق دارد، بستگی دارد به طراحی ساختمان، شرایط آب و هوایی، هزینههای انرژی و سلیقههای شخصی. آب و هواهای منطقهای باعث ایجاد شرایط مختلفی در نیاز به عایق میشود.ضوابط ساخت و ساز ساختمانفقط حداقلهایی را در این مورد در نظر گرفتهاست. معمولاً عایقهایی بیش از آنچه در این ضوابط توصیه شدهاست نیاز است.
استراتژی عایقبندی ساختمان نیاز به ملاحظات دقیقی در مورد حالت انتقال انرژی و همچنین جهت حرکت و تراکم آن دارد. این پارامترها ممکن است در طول روز تغییر کنند و همچنین از فصلی به فصل دیگر متغیر باشد. بسیار مهم است که در یک طراحی مناسب، ترکیب درستی از مواد و روشهای مناسب ساخت ساختمان انتخاب شود تا مطابق با اقتضائات و شرایط خاصی باشد.
برای این که بدانید نیاز به عایقبندی دارید یا نه، نیاز است ابتدا بدانید که چه مقدار عایقبندی در خانهٔ خود دارید و در کجا. یک حسابرس انرژی خانه که در کارش ماهر است، میداند که باید چک کردن عایقبندی را نیز به عنوان قسمتی از حسابرسی انرژی کل خانه انجام داد.
در شرایط آب و هوایی گرم، بزرگترین منبع انرژی گرمایی، تابش خورشید است.این گرما میتواند مستقیماً به ساختمان وارد شود، یا این که لایههای خارجی ساختمان را گرم تر از محیط پیرامونی کند و سپس دمای این لایه باعث گرم شدن ساختمان شود.ضریب بهرهٔ گرمای خورشیدی(SHGC) (کمیتی برای اندازهگیری انتقال تابش خورشید) برای شیشهگذاری تک لایهٔ استاندارد، بین ۷۸٪ تا ۸۵٪ است.بهره گرمای خورشیدی را میتوان با استفاده از ایجاد سایه،بامهایی که رنگ روشن دارند، رنگهای طیفگزین (بازتاب دهندهٔ گرما) و پوششها و انواع مختلف عایق برای قسمتهای دیگر پوشش ساختمان کاهش داد.پنجره عایقمیتواند SHGC را به حدود ۱۰٪ کاهش دهد.سدهای تابشی برای اتاقهای پشت بام برای آب و هوای گرم بسیار مناسب است.در این مورد، آنها برای آب و هوای گرم بسیار کارامدتر ازآب و هوای سرد هستند. برای جریان گرما به سمت پایین، همرفت ضعیف است و بیشتر انتقال حرارت توسط تابش در هوا صورت میگیرد. سدهای تابشی باید دارای مقدار زیادی فاصله هوایی باشند تا کارامد باشند.
اگر در آب و هوای گرم و مرطوب، تهویهکنندههای خنککننده به کار روند، در این صورت درزگیری پوشش ساختمان اهمیت ویژهای مییابد. رطوبتزدایی هوای مرطوبی که به داخل ساختمان نفوذ کردهاست باعث میشود انرژی زیادی اتلاف شود. از طرف دیگر، برخی طراحیهای ساختمانی، به جای این که مبتنی بر تهویهٔ هوای خنککنندهباشند، مبتنی بر یک تهویهٔ دوطرفههستند تا بتوانند به وسیلهٔ وزش باد، فضا را به روش همرفتی، خنک کنند.
